Trong quá trình đầu tư chứng khoán, chúng ta không thể không mắc các sai lầm. Ngay cả những NĐT bật thầy với hàng chục năm kinh nghiệm vẫn bỏ qua các cơ hội & quyết định sai lầm. Tuy nhiên, để tránh các sai lầm không đáng có. Sau đây là nội dung về 7 sai lầm phổ biến của các NĐT mới khi tham gia thị trường chứng khoán…
07 SAI LẦM TRONG ĐẦU TƯ CỔ PHIẾU TẠI VIỆT NAM
Trên thị trường chứng khoán, nhiều nhà đầu tư mua cổ phiếu xuất phát từ những
mẹo do bạn bè mách bảo, từ các cú điện thoại của nhà môi giới hay những đề
xuất của một nhà phân tích nào đó.
Cũng có thể, họ mua cổ phiếu khi thị trường đang trong giai đoạn nóng bỏng và
đến lúc thị trường đóng băng, họ bắt đầu hoảng loạn, bán tháo số cổ phiếu đang
nắm giữ để rồi hứng chịu một khoản thua lỗ. Đó là câu chuyện rất điển hình về
những sai lầm trong đầu tư cổ phiếu.
Đầu tư cổ phiếu luôn là phương thức đầu tư hiệu quả với những khoản lợi nhuận
lớn. Tuy nhiên, thị trường cổ phiếu cũng là nơi chứa đựng rất nhiều rủi ro. Nếu
không có sự tỉnh táo hợp lý thì chỉ một sai lầm nhỏ cũng có thể khiến bạn trắng
tay sau một phiên giao dịch. Cho nên, dù bạn là một nhà đầu tư lâu năm, hay là
một tay chơi mới thì cũng nên biết những sai lầm sau đây:
I. Đầu Tư Tài Chính Nhiều Hơn Đầu Tư Thời Gian
Đa phần nhà đầu tư rất lười học tập, nghiên cứu kiến thức mà họ chỉ chăm
chăm cầm hàng trăm triệu, thậm chí là hàng tỷ đồng để mua một thứ mà mình
không biết gì về nó. Lý do là họ đã dành sự tin tưởng cho những trang báo uy tín
hay những kênh truyền thông đại chúng. Đôi khi, họ đầu tư có lãi làm cho sự ảo
tưởng tăng lên gấp nhiều lần, sau đó họ nạp thêm tiền, vay thêm vốn. Nhưng
“đường dài mới biết ngựa khôn”, sớm muộn gì thua lỗ cũng sẽ tới.
Đầu tư cổ phiếu là một quá trình dài, và nó chỉ dành cho những người thực sự
hiểu nó, chứ không dành cho những kẻ không có trách nghiệm với đồng tiền của
mình. Nhiều người nói “tôi đã có nhiều năm kinh nghiệm đầu tư cổ phiếu”. Nhưng
những khoản đầu tư của họ lại không bao giờ quay trở lại điểm hòa vốn. Điều đó
cho thấy kinh nghiệm không bao giờ đi cùng thời gian, mà muốn có kinh nghiệm
thì phải có nỗ lực.
Trên thị trường cổ phiếu, có một khái niệm gọi là cá mập (còn được gọi là lái hay
tay khỏe) và nhỏ lẻ. Nếu bạn không biết cá mập sẽ bơi ở đâu, thì bạn (nhỏ lẻ) sẽ bị
ăn thịt. Những người được gọi là cá mập có thể là cá nhân hoặc tổ chức, nhưng nói
chung đây là những người có rất nhiều tiền. Họ có thể gom lượng lớn cổ phiếu và
có thể điều khiển tăng giảm cổ phiếu đó. Nếu bạn là một nhà đầu tư thông minh,
bạn sẽ mua những cổ phiếu mà cá mập gom hàng, để ăn theo khi chúng tăng giá.
Nhưng nếu bạn không đủ trí tuệ, bạn sẽ bị cá mập hút sạch vốn.
Khái niệm cá mập và nhỏ lẻ không hề xa lạ với nhà đầu tư. Mà nói chính xác hơn
thì nhà đầu tư đã rất cố gắng để ăn theo cá mập nhưng bất thành. Vậy họ đã dùng
phương pháp gì để ăn theo cá mập mà trở lên thất bại? Phương pháp họ dùng không
phải là kiến thức hay kinh nghiệm, mà đó là lời đồn. Bản chất của nhà đầu tư đa
phần là lười học, lười nghiên cứu nhưng lại ảo tưởng. Những kiểu người này
thường xuyên nghe tư vấn từ người khác, xem tin tức trên các trang báo uy tín hay
trên tivi để quyết định giao dịch. Nhưng họ đâu có biết những tin tức trên đó phần
lớn là bẫy do cá mập tạo ra để lùa nhỏ lẻ vào thịt. Vì thế nên với những nhà đầu tư
chuyên nghiệp thường rất ít khi xem tin tức, bởi đó là những thông tin nhiễu loạn
bên ngoài. Còn những người thuộc dân không chuyên thì lại làm ngược lại.
Muốn thành công thì bạn phải làm việc chăm chỉ, chấp nhận đầu tư thời gian học
tập, nghiên cứu. Bởi những thứ bạn học từ sách vở chính là những kinh nghiệm
thực tế mà những người đi trước để lại. Chứ không phải cứ cầm tiền đi giao dịch
là đúc kết được kinh nghiệm. Thị trường cổ phiếu vốn rất khắc nhiệt, nó chỉ dành
cho những người biết mình là ai để thay đổi, còn những kẻ khác sớm hay muộn
cũng bị loại khỏi cuộc chơi.
Tuy nhiên vẫn có một số người cho rằng học tập vẫn không thực sự đem lại hiệu
quả khi đầu tư. Sự thật đúng là như vậy! Nhưng để trở thành một nhà đầu tư vĩ đại
không đồng nghĩa bạn sẽ tạo ra kết quả vĩ đại ngay lập tức. Vì những thứ bạn học
nó chỉ là kiến thức và cái bạn thiếu đó là kinh nghiệm. Có kiến thức không đồng
nghĩa là có được kinh nghiệm, nhưng nếu không có kiến thức thì kinh nghiệm của
bạn sẽ bằng 0. Vì kiến thức chính là nền tảng của kinh nghiệm. Từ những kiến thức
bạn học được, bạn sẽ đầu tư dựa trên những kiến thức đó, có thể là sẽ gặp rất nhiều
khó khăn. Nhưng khi bạn giải quyết được những khó khăn đó bằng chính năng lực
của mình, thì đó là lúc kinh nghiệm được hình thành. Cho nên muốn thành công,
thì chỉ đọc vài quyển sách thôi thì chưa đủ. Mà ta phải vận dụng nó vào thực tế,
kiên trì với nó dù gặp khó khăn vì thành công không bao giờ đến ngay lập tức.
II. Đầu Tư Theo Cảm Xúc Quyết Định Mua Bán
Trên thị trường cổ phiếu, muốn đầu tư hiệu quả thì phương pháp đầu tư đúng đắn
chiếm 70%, còn quản trị được cảm xúc chiếm 30%. Tuy cảm xúc chiếm tỷ lệ không
quá cao, nhưng để có được 30% này thì còn khó hơn 70% kia rất nhiều. Hay nói
cách khác, cái khó nhất mà nhà đầu tư gặp phải không phải phương pháp đầu tư
mà là cảm xúc. Vì thế một nhà đầu tư được coi là giỏi, không phải là phương pháp
của họ mà là khả năng quản kiềm chế được tâm lý.
Có thể nhà đầu tư đều biết, cắt lỗ là cách tốt nhất nhằm kiểm soát rủi ro. Nhưng họ
lại để cảm xúc quyết định rằng nên “chờ đợi thêm một chút nữa” như: Đây là thị
trường giá lên cơ mà,… Nhỡ may khi cắt lỗ xong cổ phiếu tăng trở lại thì sao,…
Thôi không cắt lỗ nữa, cứ mua thêm vào sẽ kiếm được nhiều tiền hơn khi cổ phiếu
tăng trở lại,… Và đôi khi cảm xúc còn biến những nhà đầu tư ngắn hạn trở thành
nhà đầu tư dài hạn bất đắc dĩ. Thật sự thì đây là lúc cái tôi trong mỗi người được
trỗi dậy, họ sợ khi mình bán ra cố phiếu sẽ tăng giá ngược lại. Thực ra những suy
nghĩ trên chính là tâm lý chung của nhà đầu tư, vì trong họ vốn luôn có lòng tham
và nỗi sợ hãi.
Trên thị trường cổ phiếu, nỗi sợ hãi và lòng tham luôn là cảm xúc số 1 khiến các
nhà giao dịch tự hủy hoại tính kỷ luật. Nỗi sợ hãi bỏ lỡ cơ hội, khiến họ không mua
những cổ phiếu tăng trưởng, chỉ vì giá nó quá cao. Nỗi sợ hãi thua lỗ, khiến họ bán
quá sớm và chốt lợi nhuận nhỏ mà không có lý do rõ ràng. Và nỗi sợ hãi phạm phải
sai lầm, khiến các nhà giao dịch không dám đưa ra những quyết định quan trọng.
Bên cạnh nỗi sợ hãi khiến người ta rụt rè thì lòng tham lại khiến người ta mất sạch
vốn. Lòng tham khiến các nhà giao dịch phá vỡ mọi nguyên tắc đầu tư được xây
dựng trước đó. Họ sẵn sàng mua cổ phiếu cho dù tín hiệu mua chưa tới, sẵn sàng
nghe theo những lời khuyên hấp dẫn từ mô giới, thay vì phương pháp đầu tư của
mình. Và khi thua lỗ, họ cũng không sử dụng lệnh dừng lỗ, chỉ vì lý do “chưa bán
là chưa lỗ”.
Có nhiều người sở hữu những phương pháp đầu tư vô cùng hiệu quả. Nhưng đến
lúc giao dịch họ lại đánh mất nó, nói đúng hơn thì cổ phiếu chưa xác nhận tín hiệu
mua thì họ đã mua mất rồi. Những kiểu nhà đầu tư làm như vậy là vì muốn mua
đáy bán đỉnh, nhưng đa phần là mua đỉnh bán đáy. Họ sợ nếu mua theo phương
pháp đầu tư thì sẽ chậm chân, khoản lãi sẽ ít đi nên mới mua trước. Đó là một suy
nghĩ theo cảm xúc, vô cùng nguy hiểm.
Có thế bạn vi phạm nguyên tắc nhưng vẫn thành công, tuy nhiên “chỉ lần này nữa
thôi”, sẽ khiến những giao dịch khác của bạn cũng đi không đi đúng hướng. Việc
bạn may mắn được tưởng thưởng nhờ 1 lần, sẽ thúc đẩy bạn vi phạm nhiều nguyên
tắc hơn nữa. Đến một ngày nào đó, bạn sẽ nhận lấy một hậu quả thảm khốc giống
như bịt mắt qua đường. Bạn không thể kiếm tiền chỉ bởi một lần giao dịch nên
đừng nghĩ đến những thứ hư vô, hãy nghĩ một cách tổng thể, lâu dài. Nên nhớ đừng
bao giờ đưa mình vào thế buộc phải giao dịch, cho dù chỉ thiếu một tín hiệu nhỏ
cũng không được phá lệ.
Đầu tư cổ phiếu là một trò chơi đòi hỏi những ai có cái đầu lạnh như băng, luôn vô
cảm với các khoản lãi, lỗ mới thành công được. Còn những ai mới thấy lãi mà đã
vui sướng, hay thấy lỗ mà cảm thấy đau buồn thì xin hãy cẩn thận. Vì những người
này đang để tâm lý tri phối và đó sẽ là một tai họa.
Như đã nói ở trên, muốn đầu tư hiệu quả thù phương pháp đầu tư chiếm tỷ lệ 70%
còn cảm xúc chiếm 30%. Nhưng nếu bạn không làm chủ được cái 30% thì chắc
chắn bạn sẽ mất luôn 70% còn lại.
III. Ham Những Cổ Phiếu Giá Rẻ
Hiểu theo phương pháp đầu tư giá trị của Warren Buffett, thì cổ phiếu giá rẻ
là cổ phiếu có mức giá giao dịch hiện tại thấp hơn nhiều so với giá trị nội tại của
công ty. Tuy nhiên người ta lại không hiểu đúng nghĩa, mà nghĩ cổ phiếu giá rẻ là
những cổ phiếu đang bị giảm giá mạnh so với đỉnh của nó. Từ sự thiếu hiểu biết,
mà nhà đầu tư đã mua phải những mã tưởng rẻ nhưng thực chất là đắt.
Khi đầu tư vào cổ phiếu, nếu một cái gì đó bất ngờ trở nên rẻ hơn, đó
chưa chắc đã là món hời. Nó có thể là một cái bẫy nếu như bạn mua đơn thuần
chỉ vì cho rằng nó rẻ. Một cổ phiếu “rẻ” vẫn có thể tiếp tục giảm giá vì những
thông tin không tốt. Nếu mua cổ phiếu này và tin rằng mình đã có món hời lớn, thì
bạn chắc chắn sẽ đối diện với khoản lỗ lớn nếu cổ phiếu tiếp tục giảm giá. Khi bạn
mua cổ phiếu vì nghĩ rằng nó rẻ, rất khó để bán đi nếu cổ phiếu này chuyển động
chống lại bạn vì nó còn rẻ hơn nữa.
Đây là một trong những vấn đề của sự nhận thức. Rất khó để kháng cự lại cám
dỗ cổ phiếu giá rẻ, đặc biệt là khi nó là một tên tuổi lớn, tăng trưởng mạnh trong
quá khứ. Khi cổ phiếu dẫn dắt thị trường đạt đỉnh, cổ phiếu này trông có vẻ rẻ hơn
trong gia đoạn giảm giá, nhưng thực sự nó vẫn còn rất đắt. Nói một cách chính xác,
thì cổ phiếu đắt hay rẻ còn phụ thuộc vào giá trị nội tại của công ty. Nên việc xác
định được cổ phiếu nào là đắt, cổ phiếu nào là rẻ là một việc vô cùng phức tạp,
nhưng nhà đầu tư lại nghĩ nó một cách đơn giản “chỉ cần giá cổ phiếu giảm mạnh,
mà công ty vẫn làm ăn có lợi nhuận thì đó là cổ phiếu giá rẻ”.
Một công ty được xem là vĩ đại, tham gia vào thị trường mới, tung ra một sản
phẩm mới đầy triển vọng khiến cho lợi nhuận tăng vượt trội so với đối thủ cạnh
tranh. Tất cả tạo nên một câu chuyện tuyệt vời về sự tăng trưởng của công ty. Khi
báo cáo tài chính công bố, mọi chuyện vẫn rất tốt vì doanh thu và lợi nhuận đều
tăng mạnh so với cùng kỳ năm trước.
Nhưng ngay lập tức giá cổ phiếu giảm giá một cách nhanh tróng. Bạn thấy
điều này không bình thường và thật vô lý. Công ty đang tăng trưởng mạnh và những
thống kê tài chính đều rất tốt, và thậm trí các mặt báo đang đều khen ngợi công ty
hết mức. Lúc này, bạn vội kết luận thị trường đã sai lầm, và nghĩ mình phát hiện
một cơ hội đầu tư tuyệt vời. Nên bạn đã mua cổ phiếu này ngay lập tức.
Nhưng bạn không hề biết sự thật đằng sau việc giảm giá đó. Vì có những
thông tin quan trọng mà bạn không hề biết nhưng các nhà đầu tư tổ chức lớn lại
biết rõ (chính những nhà đầu tư lớn này đã khiến cho cổ phiếu giảm giá). Trong
bối cảnh bạn là nhỏ lẻ luôn thiếu thông tin đầy đủ, nên bạn không phải là người ra
quyết định đúng đắn.
Trong trường hợp này, chắc chắn là công ty đang gặp vấn đề nghiêm trọng
khiến cho câu chuyện tăng trưởng bị lu mờ. Chúng ta chỉ có thể biết được điều này
là gì khi mọi chuyện đã rõ như ban ngày, nhưng lúc đó là quá muộn. Trong khi
quyết định giao dịch phải được thực hiện ngay từ bây giờ. Vào lúc này bạn phải tự
hỏi bản thân: “ Nếu công ty này vĩ đại, doanh thu, lợi nhuận và các yếu tố khác
đều tốt hơn so với quá khứ. Thì lý do nào khiến giá cổ phiếu giảm mạnh đến
thế.”
Trên thị trường cổ phiếu, không có sự thật nào mà không có người tin. Đó là
lý do mà bạn không nên mua theo những câu chuyện tốt đẹp của công ty. Mà thay
vào đó việc cổ phiếu có tăng trưởng mạnh hay không lại phụ thuộc vào những nhà
đầu tư tổ chức. Cho dù công ty có tốt đẹp đến mấy, lợi nhuận và doanh thu
tăng trưởng thế nào đi chăng nữa. Mà không có những “tay chơi lớn” sẵn sàng
mua vào thì cổ phiếu của những công ty hàng đầu cũng chẳng đáng giá hơn
tờ giấy là mấy. Hãy học cách kiếm tiền từ đôi mắt, đừng nghe bằng đôi tai.
IV. Thiếu Tư Duy Độc Lập
Các nhà giao dịch thường bị chệch hướng khỏi chiến lược đầu tư của mình và
đưa ra những quyết định sai lầm vì họ bị đánh bại bởi những lực tác động bên
ngoài. Thi trường tài chính là nơi chứa đầy những lời kêu gọi, tuyên truyền như
xem tivi, đọc các bình luận giao dịch, tìm kiếm internet và các tư vấn thị trường sẽ
làm bạn bị đắm trong những thông tin mà mọi người nói.
Bạn nên biết rằng: “ Bất kể các nhà quản lý quỹ đang làm gì, hoặc bạn bè của
bạn giao dịch ra sao đều không thích hợp với bạn”. Bạn bè của bạn có thể kiếm
nhiều tiền, trong khi bạn vẫn đang chờ đợi một cổ phiếu thiết lập tín hiệu giao dịch
theo kế hoạch của mình. Điều này không đồng nghĩa với việc bạn được phép nghi
ngờ phương pháp giao dịch của mình và làm điều gì đó quá sớm vì mất kiên nhẫn.
Vấn đề không phải là xem mọi người đang làm gì trên thị trường, mà hãy quan sát
cổ phiếu bạn đang giao dịch và đừng giao dịch với bất cứ điều gì bạn không biết.
Có rất nhiều sự cuốn hút bên ngoài làm sao nhãng suy nghĩ của bạn khi giao
dịch. Công việc của bạn là phải giữ suy nghĩ được thông suốt và tập trung vào
những vấn đề nằm trong tầm hiều biết. Dấu hiệu của một nhà giao dịch chuyên
nghiệp là chỉ hoạt động trong tầm hiểu biết của mình và lờ đi những thứ khác.
Warren Buffett từng nói: “Hãy tập trung vào vòng tròn năng lực của bạn”.
Để đầu tư thành công, bạn phải tự học cách đưa ra quyết định. Bạn phải đóng
mình trước những cuốn hút bên ngoài, đang làm sao nhãng suy nghĩ của bạn trên
thị trường tài chính. Để làm điều này, bạn phải có các chiến lược và các quy tắc
giao dịch cho riêng mình, từ đó bạn sẽ không nóng vội tuân theo các bí quyết giao
dịch hoặc bình luận của người khác về một cổ phiếu cụ thể.
Tư duy độc lập nghĩa là cô lập bản thân tránh khỏi những tiếng nói bên ngoài
làm bạn đánh mất kỷ luật giao dịch. Theo cách nói của tiến sĩ Wane Dyer: “hãy
độc lập với ý kiến tốt của người khác”. Nếu bạn không tuân thủ kỷ luật, bạn sẽ sớm
nhận ra mình đã bị trệch hướng khỏi chiến lược giao dịch và trở nên lạc lối.
Đầu tư cổ phiếu không cần nhiều người, càng không cần sự trợ giúp của những
không tin bên ngoài vì nó sẽ làm tư duy bạn bị sao nhãng. Hãy tư duy độc lập, mặc
cho thị trường hay tài khoản của người khác tăng giảm ra sao? Mà thứ bạn quan
tâm là luôn tuân thủ kỷ luật giao dịch, nếu bạn bị lệch hướng thì sẽ mất rất nhiều
thời gian mới quay trở lại được.
V. Đa Dạng Hóa Quá Mức
Quan điểm truyền thống cho rằng đa dạng hóa là cách tốt nhất để bảo vệ bạn
tránh được rủi ro nhưng vẫn thu được tỷ suất sinh lợi khá tốt. Vì khi một cổ phiếu
sụt giảm, và một cổ phiếu khác tăng lên sẽ làm cân bằng rủi ro và làm giảm biến
động của danh mục. Nhưng khi mua dàn trải trên nhiều lĩnh vực với nhiều cổ phiếu
khác nhau, thì bạn chỉ đạt được mức lợi nhuận trung bình. Nếu may mắn tỷ suất
sinh lợi của bạn sẽ theo sát các chỉ số thị trường hoạt động tốt nhất. Tất nhiên bạn
có thể thành công lớn khi tiến hành đa dạng hóa trong một thị trường tăng giá mạnh
và có được tỷ suất sinh lợi cao nhất. Nhưng đa dạng hóa không thể làm điều này
mãi mãi vì sẽ có năm thành công và năm thất bại. Muốn đạt được thành tích giao
dịch siêu hạng, bạn chỉ cần tập trung vào những cổ phiếu tốt nhất vào đúng thời
điểm.
Nếu muốn đạt được thành tích siêu hạng (thường tạo ra tỷ suất lợi nhuận hằng
năm từ 50% trở lên) thì bạn cần phải đánh bại thị trường. Nói một cách khác, trong
một năm bạn phải tạo ra một tỷ suất sinh lợi vượt trội với những cổ phiếu tiềm
năng. Nên nếu bạn đa dạng hóa quá mức, bạn sẽ không thể đánh bại được thị trường
và cũng không có được những khoản lợi nhuận khổng lồ. Nói như vậy không có
nghĩa là tôi bắt bạn dồn tất cả tiền vào 1 cổ phiếu. Vì đầu tư cổ phiếu là một trò
chơi xác suất và không có gì chắc chắn là bạn sẽ thắng hay thua. Nếu bạn dùng
toàn bộ vị thế vào một mã thì rất có thể bạn sẽ mất một nửa hoặc tất cả số tiền của
mình. Cho nên bạn chỉ có thể đạt được thành tích giao dịch siêu hạng khi tập trung
vào một nhóm cổ phiếu tiềm năng.
Buffett cho rằng, phân tán đầu tư và đa dạng hóa đầu tư đang phổ biến trên
thị trường là hành vi được thực hiện bởi những người muốn bao che cho sự ngu
ngốc của mình. Cách làm của Buffett hoàn toàn trái ngược với quan điểm của người
thầy Graham, thầy cho rằng trong danh mục đầu tư cần có hàng trăm cổ phiếu, mục
đích là để giảm thiểu một số cổ phiếu không lợi nhuận hoặc thua lỗ. Buffett cũng
tiếp thu quan điểm của Graham, nhưng sau này ông phát hiện cách làm này thường
khiến cho mọi người không ghi nhớ và nắm chắc được đầy đủ thông tin của các
loại cổ phiếu mình đang có. Tiếp đó Buffett đã học hỏi được một số quan điểm của
Fisher, bỏ phần lớn tiền bạc và sức lực vào số lượng nhỏ cổ phiếu tiềm năng. Sau
đó ông bắt đầu chiến dịch đầu tư tập trung, và trở nên vĩ đại như bây giờ.
Cách tốt nhất để tạo ra tỷ suất sinh lợi lớn trong đầu tư cổ phiếu là hãy
đầu tư năng động vào thời điểm bạn chính xác (là khi mọi thứ đang hoạt động
tốt, di chuyển theo đúng kỳ vọng của bạn) và hãy đầu tư ít lại khi giao dịch
đang trở lên yếu kém. Điều này có nghĩa bạn phải tập trung vào những cổ phiếu
hàng đầu trong danh mục theo dõi. Bạn không thể làm điều này nếu quan sát hàng
tá cổ phiếu. Với một danh mục tập trung, bạn có thể theo dõi từng cái tên, đóng
hoặc mở vị thế rất nhanh. Còn đa dạng hóa quá mức sẽ khiến bạn phải theo dõi
hàng chục mã cổ phiếu, như thế sẽ mất rất nhiều thời gian để quan sát và mất dần
độ hiệu quả.
VD:
• TH1: Đa dạng hóa cho 20 cổ phiếu. muốn có lợi nhuận 10% so với tổng vốn
ban đầu, thì bạn phải khiến tất cả 20 cổ phiếu này phải sinh lời ít nhất 10%.
• TH2: Đa dạng hóa cho 4 cổ phiếu, muốn có lợi nhuận 10% so với tổng vốn
ban đầu, thì bạn phải khiến cho 4 cổ phiếu này sinh lời ít nhất 10%.
(2 TH trên đã bỏ qua yếu tố thua lỗ)
Việc khiến cho 4 cổ phiếu tăng 10% là điều không quá khó khăn, nhưng khiến
20 cổ phiếu tăng 10% thì ngay cả những nhà đầu tư tài ba nhất thế giới cũng không
làm được. Ngược lại thì đa dạng hóa sẽ giúp nhà đầu tư khó bị mất vốn, nhưng nó
không thể giúp bạn có bước tiến lớn nếu muốn gia tăng lợi nhuận. Đôi khi nó còn
khiến bạn không thể phát hiện một lượng lớn những cổ phiếu chuẩn bị tụt dốc, chỉ
vì bạn không có 20 bộ não. Ở ví dụ trên tôi không đề cập đến trường hợp tập trung
vào 1 cổ phiếu, vì điều đó là quá nguy hiểm nếu cổ phiếu giảm mạnh mà ta không
thể thoát hàng.
VI. Thường Xuyên Thay Đổi Phương Pháp Đầu Tư
Phương pháp của bạn là thứ chỉ phù hợp với riêng bạn. Mặc dù điều này không
phải lúc nào cũng đúng, nhưng luôn đúng trong dài hạn. Vì thế bạn phải trung thực
với nó để nó hiến dâng thành quả.
Chắc chắn rằng bạn sẽ không thể thành công nếu như liên tục thay đổi các
phương pháp giao dịch: đầu tư giá trị, đầu tư tăng trưởng, giao dịch theo dao động,
hay giao dịch trong ngày,… Nếu bạn cố gắng thử tất cả các phương pháp, chắc
chắn bạn sẽ kết thúc theo kiểu “chết vì đống nghề tầm thường”. Để có được thành
công, bạn phải chọn một và hy sinh những chiến lược khác. Bạn sẽ gặt hái được
thành quả từ chu kỳ thị trường khi phong cách giao dịch của bạn đánh bại những
phong cách giao dịch khác. Bạn sẽ không bao giờ chiến thắng bằng cách chấp nhận
nhiều phong cách giao dịch khác nhau mỗi lần bạn rơi vào khó khăn. Để trở lên vĩ
đại ở bất cứ điều gì, bạn phải tập trung chuyên môn hóa, bạn phải tránh cái gọi là
“trôi dạt phong cách”.
Trôi dạt phong cách xuất hiện từ việc không xác định rõ ràng chiến lược và
mục tiêu của bạn. Kết quả là, bạn không thể giữ được phương pháp của mình nếu
như không có sự kiên định. Nếu bạn là một nhà giao dịch ngắn hạn, bạn sẽ nhận ra
rằng bạn đang bán cổ phiếu vì muốn nhanh tróng có được lợi nhuận, thay vì xem
xét khả năng cổ phiếu có tiếp tục tăng nữa hay không? Trong chuỗi liên tục giá cổ
phiếu, một nhà giao dịch có thể thành công ở vùng giá này trong khi một người
khác có thể hoạt động tốt ở một vùng giá khác. Cả hai đều thành công! Tuy nhiên
nếu bạn là một nhà đầu tư dài hạn, sẽ có nhiều lần bạn nhận ra mình chỉ hưởng
được một khoản lãi nhỏ và từ bỏ chuỗi tăng giá lớn hơn.
Hầu hết các nhà đầu tư không thể tuân thủ chiến lược hoặc phương pháp đầu
tư của mình trong dài hạn. Ngay sau khi chiến lược hiện tại gặp vấn đề (vì mọi
chiến lược giao dịch đều có vấn đề), họ từ bỏ và thay đổi. Trong đầu tư cổ phiếu
luôn tồn tại 2 dạng là nhà đầu tư chuyên nghiệp và nhà đầu tư nghiệp dư.
Nếu là một nhà đầu tư nghiệp dư, họ sẽ cảm thấy vui vẻ lúc khởi đầu và sẽ
cảm thấy chán nản khi mọi thứ gặp khó khăn. Những người này thường xuyên thay
đổi phương pháp hoặc cố làm một điều gì đó hoàn toàn khác. Đó chỉ là học cho vui
trong phút chốc, nhưng khi gặp khó khăn họ lại nhanh tróng thay đổi một lần nữa
và mãi mãi không có cho mình một chiến lược đầu tư rõ ràng.
Tuy nhiên, một nhà đầu tư chuyên nghiệp lại có hành động hoàn toàn khác.
Khi bị chững lại, họ sẽ thực hiện từng bước một, nhận ra những giai đoạn này là
một phần trong quá trình học hỏi và là điều tất yếu sẽ sảy ra. Họ quyết tâm học hỏi
nhiều hơn nữa, và thực hành nhiều hơn nữa (không có nghĩa là nạp thêm tiền, nếu
gặp vẫn đề liên tục thường họ đầu tư ít đi để bảo toàn vốn). Những nhà đầu tư
chuyên nghiệp luôn coi giai đoạn này là một cơ hội để mài giũa kinh nghiệm. Trong
giai đoạn yên tĩnh, thành tích có thể kém nhưng bài học được rút ra trong thời gian
này và những kiến thức lĩnh hội cũng như rèn luyện tính kỷ luật sẽ giúp họ nhanh
tróng bứt phá sau này. Những người này sẽ lặp đi lặp lại toàn bộ quá trình học hỏi
và mãi giũa chuyên môn cho đến khi đạt được thành công. Nếu bạn chỉ là kẻ học
đòi, cứ chuyển từ cái này sang cái khác, sử dụng hàng tá chiến lược, bạn sẽ không
bao giờ có thành công lớn.
Chìa khóa là hãy tập trung vào một phong cách giao dịch cụ thể, một khi bạn
đã xác định được phong cách và mục tiêu của mình, bạn sẽ cảm thấy dễ dàng hơn
trong việc tuân thủ kế hoạch và đạt được thành công. Đến lúc nào đó, bạn sẽ được
tưởng thưởng vì việc trung thành với nét độc đáo của chính mình.
VII. Tâm Lý Làm Giàu Trong Chốc Lát
Buffett là một thiên tài đầu tư, ông có một khả năng đặc biệt mà nhiều người
khó có thể học được, đó là thái độ kiên nhẫn. Hầu hết mọi người đều hỏi làm thế
nào để nhanh chóng trở lên giàu có, nhìn từ góc độ này triết lý phương pháp đầu
tư của Buffett khác hẳn với suy nghĩ của những người muốn làm giàu qua một đêm.
Buffett gần như đã bỏ ra thời gian và tài năng trong suốt cuộc đời để có được
vị trí và sự giàu có ngày hôm nay, ông không bao giờ nghĩ mình có bản lĩnh làm
giàu trong chốc lát. Theo quan điểm của ông, không ai có thể dự đoán trước được
tương lai, không ai có thể dự báo được chính xác sự lên xuống hàng ngày giá cổ
phiếu. Là một nhà đầu tư, đầu tiên chúng ta phải hiểu được những gì đang được
thực hiện.
Mọi người thường cho rằng, thị trường cổ phiếu là miền đất hứa tạo ra của
cải, trên báo trí cũng thường xuất hiện một số nhân vật nhờ chơi cổ phiếu mà trở
nên giàu có. Hầu hết nhà đầu tư mới chơi đều có ảo tưởng sẽ làm giàu nhanh chóng,
nhưng ý tưởng này là không thực tế, vì nó thường có xu hướng ngược lại. Trong
thị trường cổ phiếu, để có được tiền nhà đầu tư phải hiểu biết, bình tĩnh và biết chờ
đợi.
Tâm lý làm giàu thường kích thích lòng tham nhà đầu tư đi mua cổ phiếu, khi
cổ phiếu tăng giá, họ muốn tăng hơn nữa mà không chịu chốt lời. Sự mong đợi, kỳ
vọng của họ là vô tận và như vậy nhiều nhà đầu tư cứ miệt mài theo đuổi và đặt kỳ
vọng quá cao vào giá cổ phiếu nên đã bỏ lỡ thời điểm để bán ra.
Tương tự như vậy, khi giá cổ phiếu giảm họ không cắt lỗ mà mong đợi cổ
phiếu sẽ phục hồi trở lại rồi mới bán. Nhưng khi cổ phiếu quay trở lại điểm hòa
vốn, họ lại muốn tăng cao hơn và tưởng tượng ra những điều không thực tế. Điều
này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc nắm bắt các nguyên tắc cơ bản và sự phán
đoán thị trường của nhà đầu tư. Bằng cách này, nhà đầu tư thường chỉ đuổi theo
ranh giới lên và xuống của cổ phiếu, còn nguồn vốn của chính mình sẽ phải chịu
tổn thất rất lớn.
Tâm lý ham muốn làm giàu trong chốc lát khiến cho mọi người thường có
tâm trạng bất an, chỉ sợ cổ phiếu trong tay giảm giá, còn khi trong tay không có gì
thì lại bồn chồn khó chịu. Với tâm lý làm giàu nhanh chóng, sau khi mua cổ phiếu
nhà đầu tư luôn hy vọng giá cổ phiếu ngay lập tức tăng lên. Nhưng nếu giá cổ phiếu
có xu hướng ngược lại, thậm chí chỉ giảm nhẹ họ cũng cảm thấy lo lắng, bất lực và
hoảng hốt bán ra. Trong một thời gian dài mà thường xuyên có những quyết định
vội vã, không sáng suốt thì chỉ khiến cho các công ty môi giới kiêm bội tiền. Còn
nhà đầu tư không những không có lợi nhuận mà còn làm hao tổn nguồn vốn của
mình.
Tâm lý làm giàu nhanh chóng còn mang tính chất như một canh bạc. Chính
điều này là những hạt giống ươm mầm sự thất bại trong tương lai của nhà đầu tư.
Nếu nhà đầu tư có tâm lý đánh bạc khi bước vào thị trường cổ phiếu thì cuối cùng
sớm muộn cũng sẽ thất bại. Trong những giai đoạn thị trường chứng khoán sụt
giảm, những người như vậy thường mất mát rất lớn. Bởi lẽ sau khi kiếm được lợi
nhuận, họ bị mù quáng, tiếp tục lao vào tăng nguồn vốn đầu tư cổ phiếu, và khi thị
trường hạ nhiệt họ sẽ chịu tổn thất lớn vì nắm giữ quá nhiều cổ phiếu.
Người có tâm lý đánh bạc khi bị tổn thất trong thị trường cổ phiếu thường sẽ
không từ bất cứ điều gì, tiếp tục đem tất cả tiền vào đầu tư. Với hy vọng khi cổ
phiếu tăng trở lại sẽ giúp họ quay trở lại điểm hòa vốn. Nhưng một khi mọi thứ
không như họ dự đoán thì tai họa đó là rất lớn.
❖ Người Thực Hiện:
Vũ Viết Anh
SĐT/Zalo: 0822 4411 09
Email: thelaanh789@gmail.com
19 sai lầm phổ biến mà nhà đầu tư chứng khoán thành công nên tránh xa
Trong đầu tư chứng khoán cũng vậy, việc mới bắt đầu hay đã có kinh nghiệm nhiều năm chưa chắc đã quyết định thành công. Để có được thành công tại thị trường chứng khoán, cần biết tránh những “sai lầm kinh điển”.
Cố chấp giữ cổ phiếu thua lỗ
Bạn không muốn bị thua lỗ, nên bạn cứ chờ đợi và hy vọng, cho tới khi thua lỗ quá lớn và bạn phải trả giá đắt. Cho tới nay, đây vẫn là sai lầm phổ biến nhất mà đa số các nhà đầu tư mắc phải. Họ không hiểu rằng tất cả mọi cổ phiếu đều có tính đầu cơ cao và ẩn chưa rủi ro rất lớn.
Bạn phải cắt giảm tối đa mọi khoản thua lỗ, không có ngoại lệ. Quy luật là luôn luôn tống khứ mọi khoản thua lỗ khi cổ phiếu nào đó rớt giá 7% hoặc 8% so với giá mua. Việc tuân thủ theo quy luật đơn giản này sẽ đảm bảo nhà đầu tư có thể tiếp tục tham gia đầu tư vào ngày hôm sau và trong tương lai.
Mua một cổ phiếu đang rớt giá
Một cổ phiếu đang xuống giá không đồng nghĩa với việc đó là một “món hời” thật sự. Việc đầu tư vào một mã cổ phiếu giảm giá rất mạnh có thể khiến nhà đầu tư mắc sai lầm kinh điển của các “tay mơ” – mua cổ phiếu khi nó gần chạm đáy.
Cân đối giảm thay vì cân đối tăng
Nếu bạn mua một cổ phiếu tại mức giá 40 USD rồi sau đó mua thêm khi nó rơi xuống giá 30 USD để cân đối mức lỗ thì bạn đang theo chân những kẻ thất bại. Chiến lược nghiệp dư này có thể gây ra sự thua lỗ trầm trọng và kéo danh mục đầu tư của bạn xuống vực sâu.
Mua lượng lớn cổ phiếu giá thấp thay vì số lượng nhỏ cổ phiếu giá cao
Nhiều người nghĩ rằng sẽ khôn ngoan hơn nếu mua số lượng hàng trăm hoặc hàng nghìn cổ phần. Điều này tạo cho người mua cảm giác rằng họ đang mua được nhiều hơn với số tiền của mình. Hãy nên mua 30 hoặc 50 cổ phần có giá cao của những công ty đang thể hiện thành tích tốt và hãy suy nghĩ theo số tiền mà bạn đầu tư thay vì số cổ phần bạn có thể mua.
Hãy mua mặt hàng tốt nhất có thể, chứ không phải mặt hàng rẻ nhất. Nhiều nhà đầu tư không cưỡng lại nổi trước những cổ phiếu 2 USD, 5 USD, hoặc 10 USD. Nhưng đa số các cổ phiếu được bán ở mức giá 10 USD hoặc thấp hơn đều có lý do.
Hoặc là chúng từng có vấn đề trong quá khứ hoặc đang gặp rắc rối ngay trong hiện tại. Cổ phiếu cũng như mọi thứ hàng hoá khác, mặt hàng tốt nhất không bao giờ có mức giá rẻ nhất, hay nói cách nôm na là “tiền nào của ấy”.
Muốn kiếm tiền nhanh chóng và dễ dàng
Mong muốn quá nhiều, quá nhanh mà thiếu sự chuẩn bị thiết yếu, nghiên cứu những phương pháp hợp lý nhất, hoặc thu thập những kỹ năng và kỷ luật nền tảng – có thể khiến bạn lỗ nặng. Nhiều khả năng bạn sẽ lao vào một cổ phiếu nào đó quá vội vàng và sau đó lại quá chậm trong việc cắt giảm thua lỗ khi bạn phạm sai lầm.
Mua dựa trên những lời mách nước, tin đồn
Nhiều người quá dễ dàng mạo hiểm tiền mồ hôi nước mắt của mình theo lời người khác, thay vì bỏ thời gian để học tập, nghiên cứu, và biết chắc việc họ đang làm. Kết quả là, những lời khuyên mà bạn nghe được đơn giản lại không phải là sự thật. Ngay cả nếu chúng là sự thật chăng nữa, trong đa số trường hợp, cổ phiếu liên quan sẽ giảm giá chứ không lên giá.
Chọn cổ phiếu hạng hai vì cổ tức cao hoặc P/E thấp
Cổ tức và P/E không quan trọng bằng tỉ lệ tăng trưởng EPS. Trong nhiều trường hợp, một công ty càng trả cổ tức cao bao nhiêu thì càng yếu bấy nhiêu. Có thể công ty đó phải vay nợ lãi suất cao để đổ đầy các quỹ chi trả dưới hình thức cổ tức.
Những công ty đang hoạt động tốt thường sẽ không chi trả cổ tức. Thay vào đó, họ sẽ đầu tư nguồn vốn của mình vào công tác nghiên cứu và phát triển (R&D) hoặc những hoạt động cải tiến khác. Ngoài ra, nên nhớ rằng bạn có thể mất số tiền bằng một kỳ cổ tức chỉ trong vòng 1 hoặc 2 ngày dao động của giá cổ phiếu.
Còn về P/E, một tỉ số P/E thấp có thể là vì thành tích của công ty đó trong quá khứ quá kém cỏi. Đa số cổ phiếu đều được bán đúng với giá trị thật của chúng tại thời điểm đó.
Tiêu chuẩn lựa chọn kém và không biết chính xác mình phải tìm kiếm gì
Nhiều người mua những cổ phiếu hạng 4, “hoàn toàn không có gì đáng chú ý”, đang vận động không tốt, có mức tăng trưởng lợi tức, doanh thu và lợi suất trên vốn cổ phần đáng đặt dấu hỏi, và không phải là những cổ phiếu dẫn dắt thị trường thật sự.
Nhiều người khác thì quá tập trung vào các cổ phiếu công nghệ cao nặng tính đầu cơ hoặc có chất lượng thấp và nhiều rủi ro.
Chọn những tên tuổi “lão làng”, quen thuộc
Chỉ vì bạn đã từng làm việc cho General Motors không có nghĩa là nó trở thành một cổ phiếu tốt để mua. Phần nhiều những mục tiêu đầu tư tốt nhất sẽ là những cái tên mới lạ mà bạn chưa từng biết.Với một số cuộc nghiên cứu nho nhỏ, bạn có thể phát hiện và kiếm lời từ chúng trước khi chúng trở thành những tên tuổi lớn.
Không có khả năng xác định (và tuân theo) những thông tin và lời khuyên tốt
Bạn bè, người quen, các nhà môi giới chứng khoán và các dịch vụ cố vấn đều có thể là nguồn cung cấp những lời khuyên sai lầm. Chỉ có một thiểu số nhỏ đã tự mình đạt được thành công đáng kể đủ để bạn cân nhắc tới.
Số lượng nhà môi giới chứng khoán hoặc các dịch vụ cố vấn ngoại hạng cũng không nhiều hơn so với những nghề như bác sĩ, luật sư hoặc cầu thủ bóng chày. Chỉ có 1/9 số cầu thủ bóng chày đã đặt bút ký hợp đồng thi đấu chuyến nghiệp leo lên được tới hạng ngôi sao. Đa số các cầu thủ tốt nghiệp đại học thậm chí không được thi đấu chuyên nghiệp.
Không sử dụng biểu đồ, e ngại mua các cổ phiếu đang leo lên đỉnh giá mới
Hơn 98% số nhà đầu tư sẽ nghĩ rằng một cổ phiếu đang leo lên đỉnh giá mới có vẻ là quá cao, nhưng các quan điểm vào cảm giác cá nhân kém chính xác hơn nhiều so với bản thân thị trường.
Thời điểm tốt nhất để mua cổ phiếu trong một giai đoạn tăng trưởng của thị trường là khi cổ phiếu đó bắt đầu đột phá lên từ một nền tảng vững chắc kéo dài ít nhất từ 7 hoặc 8 tuần.
Bán cổ phiếu nhỏ, dễ mua, đang sinh lợi trong khi giữ lại những cổ phiếu thua lỗ
Nói cách khác là làm ngược lại hoàn toàn so với điều mà bạn phải làm: tống khứ những cổ phiếu thua lỗ và cho những cổ phiếu sinh lợi thêm thời gian.
Lo lắng quá nhiều về thuế và các khoản hoa hồng
Tôn chỉ của trò chơi là trước tiền phải tạo ra lợi nhuận ròng đã. Sự lo lắng quá mức về các khoản thuế thường dẫn tới những quyết định đầu tư không hợp lý với hy vọng “tránh” được thuế.
Bạn cũng có thể phung phí một khoản lợi tức tốt khi giữ cổ phiếu lại quá lâu, cố tìm lợi nhuận đầu tư dài hạn. Một số nhà đầu tư tự thuyết phục mình rằng họ không thể bán cổ phiếu ra vì sẽ bị đánh thuế, nhưng đó là một phán xét dựa trên cái tôi vị kỷ.
Những khoản hoa hồng kèm theo việc mua hay bán cổ phiếu, đặc biệt là thông qua nhà môi giới trực tuyến, là rất nhỏ so với số tiền mà bạn có thể kiếm được nếu đưa ra những quyết định đầu tư và hành động ngay khi cần thiết.
Thực tế là bạn chỉ phải trả môt khoản hoa hồng tương đối thấp và có thể rút ra khỏi đối tượng đầu tư của mình nhanh hơn nhiều là hai trong số những thuận lợi lớn nhất của việc sở hữu cổ phiếu so với tài sản thật. Với lưu lượng tiền mặt thường trực, bạn có thể tự bảo vệ bản thân một cách nhanh chóng với mức tổn thất thấp, tận dụng những xu hướng mới có thể mang lại lợi nhuận khi chúng mở ra.
Lúng túng khi quyết định mua – bán cổ phiếu
Hầu hết các nhà đầu tư không có quy luật hoặc kế hoạch nào cho việc bán cổ phiếu ra, họ mới chỉ thực hiện phân nửa công việc cần làm để có thể thành công.
Cần hiểu biết hơn về tầm quan trọng của việc mua cổ phiếu của các công ty chất lượng cao, có sự bảo trợ của các tổ chức mạnh và học cách sử dụng biểu đồ để cải thiện khả năng lựa chọn, nắm bắt thời cơ.
Quá tập trung vào đầu cơ quyền giáo dịch chứng khoán
Một số nhà đầu tư còn tập trung chủ yếu vào các quyền giao dịch ngắn hạn, giá vốn thấp có tính chất bất ổn và độ rủi ro rất cao. Thời hạn giao dịch luôn luôn chống lại những người sở hữu quyền giao dịch ngắn hạn.
Một số còn viết những “quyền giao dịch khống” (bán những quyền giao dịch chứng khoán mà họ thậm chí không sở hữu), phải chấp nhận một rủi ro rất lớn để đổi lấy phần thưởng tiềm năng nhỏ bé.
Ít giao dịch theo giá thị trường, thích đặt những mức giới hạn về giá cho các lệnh mua và bán
Khi làm như trên, nhà đầu tư chỉ chăm chú vào từng phần tư hoặc phần tám điểm (hoặc các giá trị thập phân tương đương) thay vì tập trung vào những vận động lớn và quan trọng hơn của cổ phiếu.
Với các lệnh giới hạn, bạn phải chịu rủi ro là có thể hoàn toàn không theo kịp thị trường và không thể rút ra khỏi các cổ phiếu cần phải bán để cắt giảm thiệt hại.
Thiếu khả năng định hướng khi cần đưa ra quyết định
Nhiều người không biết là họ nên mua, bán, hay giữ, và sự không chắc chắn này cho thấy họ không có sự định hướng rõ ràng. Đa số mọi người không tuân theo một kế hoạch đã được chứng minh, một tập hợp những nguyên tắc nghiêm ngặt hay những quy luật mua và bán để dẫn dắt họ đi đúng hướng.
Không đánh giá cổ phiếu một cách khách quan
Nhiều người chỉ lựa chọn những công ty mà họ yêu thích. Tuy nhiên, thay vì dựa vào niềm hy vọng và những quan điểm cá nhân của riêng mình, các nhà đầu tư thành công chỉ chú ý đến thị trường, vì thị trường gần như luôn đúng.
Top 10 sai lầm hay gặp khi đầu tư chứng khoán
#10.Không nghiên cứu thị trường đúng cách
Nhiều nhà đầu tư thường có thói quen dựa dẫm vào các dự đoán/mẹo giao dịch của các chuyên gia hoặc diễn đàn/forum đầu tư. Số khác thường dựa vào khả năng phán đoán của bản thân trong những trường hợp “có vẻ quen thuộc” và hành xử theo kinh nghiệm trước đó.
Điều này đôi khi sẽ mang lại kết quả, tuy nhiên nó không đem lại thông tin hoàn hảo và đầy đủ cho một giao dịch. Nhà đầu tư cần phải kiểm chứng bằng các bằng chứng và nghiên cứu phân tích thực tế trước khi có bất kỳ hành động giao dịch nào.
#9.Giao dịch không có kế hoạch
Các nhà đầu tư mới thường bị cám dỗ hủy kế hoạch giao dịch sau khi có một ngày giao dịch tồi tệ. Đây là một sai lầm, bởi vì một kế hoạch giao dịch nghiêm túc sẽ là nền tảng cho bất kỳ vị trí mới nào. Một ngày giao dịch tồi tệ không có nghĩa là kế hoạch bị sai sót, mà do thị trường không di chuyển theo hướng dự đoán trong khoảng thời gian cụ thể.
Để có một kế hoạch tốt, nhà đầu tư nên liệt kê các hoạt động chi tiết khi tham gia thị trường, chiến lược, các cam kết về thời gian và số vốn mà bạn sẵn sàng đầu tư.
Ngoài ra, để việc lập kế hoạch hiệu quả hơn, bạn nên có một cuốn nhật ký giao dịch, ghi chép lại tất cả các hành động, suy nghĩ, dự đoán và chiến lược, lịch sử hành động. Việc này có thể giúp bạn học hỏi từ những sai lầm của mình và đưa ra quyết định sáng suốt hơn trong tương lai.
#8.Quá phụ thuộc vào phần mềm
Với sự cạnh tranh từ các nhà môi giới cùng sự phát triển của công nghệ, nhiều phần mềm giao dịch có thể cung cấp chức năng giao dịch và tùy chỉnh tự động, phù hợp với nhu cầu mỗi nhà đầu tư. Lợi ích của phần mềm giao dịch tự động là giúp trader có thể thực hiện các giao dịch nhanh hơn so với các hệ thống thủ công, đồng thời tránh bị ảnh hưởng bởi cảm xúc & tâm lý khi giao dịch.
Tuy nhiên, các hệ thống giao dịch dựa trên thuật toán thường sẽ phản ứng theo lập trình, thiếu lợi thế đánh giá tình hình tùy biến như con người. Nếu xu hướng thị trường/vùng giá bị phá vỡ bất ngờ, hệ thống này sẽ khiến nhà đầu tư bỏ lỡ các cơ hội tuyệt vời để tìm kiếm lợi nhuận.
#7.Không cắt lỗ
Khi giao dịch thua lỗ, nhà đầu tư thường có tâm lý liều lĩnh, cố sống cố chết với hi vọng cứu vãn tình thế. Tuy nhiên, đây là một lỗi nghiêm trọng và việc không cắt lỗ có thể xóa sạch mọi khoản lợi nhuận mà một nhà giao dịch có thể kiếm được trước đó.
Các điểm dừng lỗ có thể giảm thiểu rủi ro của nhà đầu tư. Ngoài lệnh dừng lỗ, nhà đầu tư cũng có thể đặt lệnh chốt lời với một giới hạn giá định sẵn, từ đó tự động đóng giao dịch của mình sau khi đảm bảo một khoản lợi nhuận nhất định.
#6.Quyết định tài chính với số vốn quá lớn
Khi tin rằng thị trường sẽ tiếp tục diễn biến theo chiều hướng có lợi, các trader có tính hiếu thắng sẽ mong muốn đầu tư số vốn lớn hơn vào thị trường. Tuy nhiên, nhà đầu tư nên nhớ, lợi nhuận thường đi đôi với rủi ro, việc tăng quy mô giao dịch có thể dẫn đến lợi nhuận lớn hơn những cũng có thể làm tăng rủi ro mất tiền.
Hãy quyết định cơ cấu danh mục và cơ cấu vốn đầu tư theo tỷ trọng nhất định để đảm bảo rủi ro lớn nhất có thể chịu đựng, và tuân theo kế hoạch vốn ban đầu đã vạch ra.
#5.Tập trung đa dạng hóa quá nhanh một danh mục đầu tư
Đa dạng hóa đầu tư được xem là giải pháp tối thiểu hóa rủi ro nguồn vốn đầu tư trong trường hợp giá trị tài sản giảm. Tuy nhiên, việc mở quá nhiều vị thế giao dịch trong 1 thời gian ngắn nhằm mục đích đa dạng hóa danh mục không phải là quyết định khôn ngoan.
Bạn sẽ phải thực hiện nhiều công việc hơn, chẳng hạn như theo dõi quá nhiều tin tức và sự kiện có thể khiến thị trường biến động, điều này đặc biệt sẽ khiến những người mới bắt đầu trở nên quá tải và từ đó, các vị thế được mở ra sẽ không hoạt động hiệu quả.
#4.Không hiểu gì về đòn bẩy
Đòn bẩy thực chất sẽ cho phép trader tận dụng một khoản vay từ các công ty môi giới để mở một vị trí. Các trader sẽ trả tiền đặt cọc, được gọi là ký quỹ. Khoản ký quỹ thường sẽ chiếm 1 tỷ lệ nhỏ so với toàn bộ giá trị của vị trí giao dịch.
Giao dịch với đòn bẩy mở ra một triển vọng hấp dẫn với nhà đầu tư khi có thể khuếch đại lợi nhuận với 1 khoản vốn đầu tư khiêm tốn. Tuy nhiên, nếu các nhà giao dịch có kiến thức hạn chế lạm dụng đòn bẩy quá mức, các khoản tổn thất có thể xảy đến khiến họ mất sạch toàn bộ giá trị tài khoản.
Vì vậy, nhà đầu tư cần hiểu rõ về cơ chế hoạt động của đòn bẩy, đồng thời chọn mức đòn bẩy phù hợp với khả năng quản lý rủi ro của mình. Các nhà đầu tư mới thường chọn mức đòn bẩy thấp hơn các nhà đầu tư có kinh nghiệm lâu năm.
#3.Không hiểu tỷ lệ rủi ro trên phần thưởng
Nếu bạn có tỷ lệ rủi ro trên phần thưởng là 2:1, có nghĩa là bạn có khả năng kiếm được 2 USD tương ứng với mỗi 1 USD bạn có thể mất vì thua lỗ. Tỷ lệ rủi ro trên phần thưởng là điều mà mọi nhà giao dịch nên cân nhắc, vì nó giúp họ quyết định liệu lợi nhuận cuối cùng có xứng đáng với rủi ro mất vốn hay không.
Tỷ lệ phần thường trên rủi ro cũng phụ thuộc vào tính chất của tài sản. Các nhà giao dịch có kinh nghiệm có xu hướng cởi mở hơn với rủi ro, ưa thích giao dịch các tài sản có biến động lớn như forex, bitcoin. Các trader mới thường muốn tránh xa các thị trường có biến động cao, thường chọn các tài sản có tỷ lệ rủi ro thấp như cổ phiếu, trái phiếu.
#2.Quá tự tin sau khi có lãi
Sau một vị thế có lời, sự hưng phấn sau tâm lý của người chiến thắng có thể khiến nhà đầu tư trở nên thiếu sáng suốt. Họ có thể lao vào một vị trí khác với số vốn mới có được sau khi có lời mà không thực hiện một phân tích thích hợp. Quyết định này có thể dẫn đến thua lỗ và có khả năng làm nhà đầu tư cháy tài khoản.
Để tránh điều này xảy ra, nhà đầu tư nên bám sát kế hoạch giao dịch đã đặt ra. Nếu một vị thế có thể tạo ra lợi nhuận, điều này chứng tỏ kế hoạch của bạn đang hiệu quả, và bạn cần xác thực lại các phân tích và dự đoán trước đó để tiếp tục thực hiện kế hoạch của mình, thay vì từ bỏ kế hoạch và đi chệch hướng ban đầu.
#1.Để cảm xúc làm chủ
Giao dịch cảm xúc không phải là một giao dịch khôn ngoan. Những cảm xúc, chẳng hạn như phấn khích sau một ngày giao dịch tốt đẹp hoặc tuyệt vọng sau một ngày giao dịch tồi tệ có thể khiến các nhà giao dịch nhanh chóng thoát khỏi kế hoạch giao dịch ban đầu.
Khi không chiến thắng được cảm xúc trong giao dịch, họ có khả năng mở các vị thế mới mà không có bất kỳ xác thực nào từ các phân tích thích hợp.
Do đó, điều quan trọng là nhà đầu tư cần kiên trì với mục tiêu giao dịch, bám sát kế hoạch ban đầu, đồng thời đưa ra mọi quyết định dựa trên phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật.
Trong đầu tư, việc chiến thắng cảm xúc bản thân và cân bằng tâm lý rất quan trọng để đưa ra một quyết định giao dịch khách quan. Dưới đây là 10 diễn biến tâm lý sai lầm thường gặp khi đầu tư mà một người đầu tư nên tránh.
2.1. Không nhìn vào cổ phiếu một cách khách quan
Nhiều người đưa ra quyết định lựa chọn các cổ phiếu dựa trên mức độ yêu thích hoặc ghé bỏ cổ phiếu. Nếu thích thú với doanh nghiệp hoặc cổ phiếu đó, họ sẽ mua chúng, và ngược lại. Điều này là tâm lý sai lầm khi đánh giá một cổ phiếu. Nhà đầu tư nên đặt mình ở trạng thái cân bằng và đánh giá cổ phiếu một cách cẩn trọng, khách quan, đồng thời có thể tham khảo ý kiến từ nhiều chuyên gia, cố vấn để có được một quyết định đầu tư toàn diện.
2.2. Tin vào các tin “nội bộ”, tin đồn
Các nhà đầu tư luôn muốn đi trước thị trường và có được các tín hiệu, thông tin “độc quyền” để đưa ra quyết định tiên phong. Các tin tức nội bộ doanh nghiệp nếu chính xác, nó sẽ ảnh hưởng lớn đến giá trị cổ phiếu.
Các động thái nghe ngóng tin tức nội bộ là điều hợp lý, tuy nhiên nhà đầu tư không nên hành xử thái quá, nên đặt ra các nghi vấn xung quanh “tin nội bộ” và cốt lõi nhất, vẫn nên dựa vào các phân tích nghiên cứu thực tế để đưa ra quyết định.
2.3. Cương quyết giữ lại cổ phiếu chịu lỗ
Tâm lý này xuất phát từ nguyên nhân nhà đầu tư không biết chấp nhận việc chịu lỗ, tiếp tục chờ đợi và hy vọng cổ phiếu sẽ tăng giá trở lại. Tuy nhiên, đây là tâm lý sai lầm. Việc này tương tự như tâm lý của các con bạc thường cố gắng đặt cược những khoản tiền lớn hơn để gỡ lại những gì đã mất và kết quả là những khoản thua lỗ lớn hơn.
Willam O’Neil – nhà đầu tư huyền thoại của nước Mỹ cho biết, ông luôn cắt lỗ ngay lỗ khi cổ phiếu giảm 7% hoặc 8%. Ông khuyên chúng ta nên cắt giảm mọi thua lỗ càng sớm càng tốt, nguyên tắc này sẽ giúp nhà đầu tư vượt qua được thời điểm khó khăn để tiếp tục đầu tư.
2.4. Mua cổ phiếu đang giảm giá với kỳ vọng có được “giá hời”
Một tâm lý mà hầu hết các nhà đầu tư mới đều mắc phải đó là mua vào các cổ phiếu khi giá của chúng rẻ hơn vài tháng trước và hi vọng, chúng sẽ tạo ra các khoản lợi nhuận cao trong tương lai, khi giá cổ phiếu tăng trở lại.
Tuy nhiên, nhà đầu tư cần xem xét kỹ các báo cáo dòng tiền và kinh doanh của công ty. Cần đặt ra nghi vấn: Liệu đây có phải là cổ phiếu của công ty sắp phá sản?
Nghi vấn này sẽ giúp nhà đầu tư cân bằng lại tâm lý và hành động một cách khách quan hơn.
2.5. Lo lắng quá nhiều về thuế và hoa hồng
Thuế thu nhập và chi phí hoa hồng là những chi phí quan trọng ảnh hưởng đến lợi nhuận ròng trong quá trình đầu tư chứng khoán. Nhiều nhà đầu tư trước khi quyết định rời vị thế thường cân nhắc kỹ vì sợ mất thuế và phí.
Tuy nhiên, nếu quá “cân đo đong đếm” về các chi phí nhỏ này, nhà đầu tư có thể đánh mất cơ hội thu lợi nhuận ở thời điểm hợp lý.
2.6. Tin vào công thức thành công ở lịch sử sẽ lặp lại
Bạn tiến hành một giao dịch tốt và tin rằng, nếu tiếp tục áp dụng công thức đó với cổ phiếu khác, bạn sẽ thành công. Phần đông nhà đầu tư kỳ vọng giá cổ phiếu tăng trong các kỳ nghỉ lễ như giáng sinh, tết dương lịch… và bạn nghĩ rằng điều này sẽ lặp lại.
Tuy nhiên, đây là một diễn biến tâm lý sai lầm. Thị trường tương lai không phải lúc nào cũng xuất hiện diễn biến tương tự với quá khứ.
2.7. Tâm lý hối tiếc
Bạn bán cổ phiếu sau khi giá của nó tăng 10% so với giá mua vào, nhưng sau đó, giá của nó tiếp tục tăng. Bạn sẽ nghĩ: “Giá như mình giữ cổ phiếu đó lâu hơn”.
Đối với tất cả các nhà đầu tư, kết quả giao dịch quá khứ thường sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới cách thức họ giao dịch trong tương lai. Tâm lý hối tiếc khi dồn nén quá nhiều trong quá trình giao dịch dài sẽ khiến trader bị ức chế, dần dà dẫn tới việc đầu tư không theo kế hoạch và thiếu thận trọng.
2.8. Tuyệt vọng và hoảng loạn
Tâm lý này diễn ra khi nhà đầu tư không chuẩn bị trước cho khoản lỗ tối đa mà mình có thể chịu đựng.
Khi thị trường đi ngược với dự đoán và khoản đầu tư giảm sâu, họ thấy mình mất mát quá lớn và bắt đầu hoảng loạn, không biết nên hành động thế nào. Việc duy nhất họ muốn là làm mọi cách để hòa vốn.
Không tự nhiên mà ở những nhà đầu tư lão luyện, bạn thường thấy họ luôn “điềm tĩnh nhất trong lúc khó khăn nhất”. Đó là do họ biết, mọi quyết định trong tâm lý hoảng loạn có thể khiến mình sẽ tiếp tục mất mát thêm.
2.9. Mua nhiều cổ phiếu rẻ hay mua ít cổ phiếu giá cao?
Cảm giác muốn được sở hữu khiến nhà đầu tư có chiều hướng muốn mua nhiều cổ phiếu hơn từ số tiền họ có. Và họ sẽ quyết định mua 100 cổ phiếu với mức giá rẻ hơn, thay vì mua 30 cổ phiếu của các công ty hoạt động tốt hơn với cùng một số vốn đầu tư.
Hầu hết các nhà đầu tư chuyên nghiệp, và các quỹ đầu tư thường đầu tư vào cổ phiếu giá cao với kỳ vọng về cơ hội tăng trưởng nhanh. Do đó, bỏ qua tâm lý “đắt/rẻ”, nhà đầu tư nên cân nhắc về khả năng sinh lời của công ty, tiềm năng phát triển trước khi đưa ra quyết định sở hữu 1 cổ phiếu đắt hay rẻ.
2.10. Luôn so sánh mình với người khác
Một tâm lý cực kỳ phổ biến với các nhà đầu tư mới bắt đầu là so sánh kết quả giao dịch của mình với người khác: với bạn bè hoặc với thị trường chung.
Sự so sánh có chừng mực sẽ giúp nhà đầu tư rút ra được các bài học giá trị trong quá trình giao dịch. Tuy nhiên, nếu bạn bị ám ảnh bởi sự so sánh hơn thua, bạn sẽ dễ sinh ra tâm lý tiêu cực như nóng lòng đạt được thành công, thậm chí đố kỵ, tức giận với chính mình và dẫn đến những hành xử giao dịch kém thận trọng.
Nguồn: https://www.mitrade.com