Chứng khoán là một lĩnh vực giúp bạn làm giàu rất nhanh chóng nếu bạn hiểu biết rõ. Nhưng nó cũng tìm ẩn nhiều rủi ro nếu như bạn không có đầy đủ kiến thức. Nếu bạn là một người ham học hỏi với tiêu chí làm giàu thì hôm nay chungkhoan sẽ tổng hợp những rủi ro đầu tư trái phiếu nhé.
Trái phiếu là gì?
Trái phiếu là chứng thực nghĩa vụ nợ của các doanh nghiệp hoặc các tổ chức có thẩm quyền phát hành. Ở Viet Nam, trái phiếu thường do kho bạc nhà nước hoặc chính phủ phát hành. Khi đến kỳ đáo hạn, người mua trái phiếu sẽ nhận được cả gốc và lợi tức như đúng số tiền ghi trên cuống phiếu. Một số trái phiếu được trả lãi theo định kỳ tùy thuộc vào cơ quan phát hành trái phiếu.
Trái phiếu có in các nội dung như: điều khoản cho vay, thời gian thực hiện (thời gian đáo hạn), mệnh giá, lợi tức. Phần đông các trái phiếu phát hành sẽ có giá từ 100.000 đồng trở lên và phụ thuộc nhiều vào các yếu tố như thời điểm đáo hạn, tiếng tăm của doanh nghiệp và coupon. Trong trường hợp người mua trái phiếu không muốn có được nữa thì vẫn có khả năng bán cho những người đầu tư khác.
XEM THÊM Kế hoạch kinh doanh 2021 của các doanh nghiệp Tổng hợp tin nhanh chứng khoán (Phần 2)
Những rủi ro đầu tư trái phiếu
Rủi ro lãi suất
Lãi suất và giá trái phiếu có mối quan hệ nghịch đảo: khi lãi suất giảm, giá trái phiếu trên thị trường nhìn chung sẽ tăng lên. Trái lại, khi lãi suất tăng, giá trái phiếu có xu hướng giảm. Điều này xuất hiện bởi khi lãi suất giảm, các người đầu tư cố gắng nắm bắt hoặc “khóa” lợi suất cao nhất trong khi lâu nhất có thể.
Để thực hiện được việc làm này, họ sẽ thu lời trước từ trái phiếu hiện hành trả lãi suất cao hơn so sánh với giá thị trường bấy giờ. Sự nâng cao mong muốn gây ra việc tăng giá trái phiếu. Ngược lại, nếu mức lãi suất hiện hành đang tăng lên, các người đầu tư tất nhiên sẽ từ bỏ những trái phiếu trả lãi suất thấp. Việc làm này sẽ giúp cho giá trái phiếu giảm xuống.
Chẳng hạn như – Lãi suất và giá trái phiếu: Một người đầu tư sở hữu một trái phiếu được giao dịch ở mệnh giá và có lợi tức là 4%. Giả sử rằng lãi suất thị trường hiện hành tăng lên 5%. Điều gì sẽ xảy ra? Các nhà đầu tư sẽ mong muốn bán trái phiếu lợi suất 4% để mua vào trái phiếu với lợi tức 5%, và điều này sẽ làm cho giá trái phiếu với lợi suất 4% thấp hơn mệnh giá.
Đua tranh “miếng bánh” trái phiếu
Từ năm 2019 đến nay, khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp bùng nổ mãnh liệt, theo ghi lại và xác nhận của DĐDN, nhiều nhà băng đã cử nhân sự chuyên tư vấn, môi giới trái phiếu. Nhân viên này là cầu nối với doanh nghiệp chứng khoán, có thể là doanh nghiệp chứng khoán mà ngân hàng có liên quan (có vốn sở hữu), hoặc không; hoặc với các tổ chức khác trong khuôn khổ quy định được phép cung cấp dịch vụ đấu thầu, tư vấn, bảo lãnh phát hành trái phiếu để kết nối là “đại lý” trái phiếu.
Có nhiều người gởi tiền tiết kiệm khi đến tổ chức tài chính, băn khoăn về mức lãi suất ngày càng giảm, đã được các nhân viên ngân hàng lập tức điều hướng tư vấn sang mua trái phiếu với lãi suất cao hơn nhiều tiền gởi tiết kiệm. sở hữu hệ thống mạng lưới công việc rộng rãi, các ngân hàng đã và đang có nhiều lợi thế trong chào bán trái phiếu. Ngoài ra, các doanh nghiệp chứng khoán top đầu như SSI hay VNDirect cũng không bỏ qua “miếng bánh” hấp dẫn này…
Rủi ro tái đầu tư
Một nguy cơ khác mà các người đầu tư trái phiếu phải đối mặt là nguy cơ tái đầu tư – nguy cơ phải tái đầu tư tiền thu được ở mức lợi suất thấp hơn lợi suất của các khoản tiền kiếm được trước đây. Một trong các nguyên nhân chủ đạo khiến nguy cơ này phát sinh là khi lãi suất giảm theo thời gian và trái phiếu có thể thu hồi (callable bond) được các tổ chức phát hành mua lại.
Đặc tính có khả năng thu hồi được cho phép tổ chức phát hành mua lại trái phiếu trước ngày đáo hạn. Kết quả là, người có được trái phiếu nhận được khoản thanh toán gốc có thành quả cao hơn một tí so sánh với mệnh giá. Tuy nhiên, mặt trái của một trái phiếu có khả năng thu hồi đấy là người đầu tư nhận được tiền tuy nhiên không thể tái đầu tư ở mức lợi suất tương đương. Nguy cơ tái đầu tư có khả năng tác hại xấu đến lợi nhuận đầu tư của một cá nhân về lâu về dài.
Để bù đắp nguy cơ này, các người đầu tư sẽ nhận được lợi suất trái phiếu cao hơn khi mua những trái phiếu không hề có đặc tính thu hồi lại. Các người đầu tư trái phiếu chủ động có khả năng cố gắng giảm thiểu nguy cơ tái đầu tư bằng việc mua những trái phiếu có ngày thu hồi (nhiều năng lực xảy ra) rơi vào những thời điểm không giống nhau. Việc làm này giúp tránh năng lực nhiều trái phiếu bị thu hồi cùng một lúc.
Người mua “nắm dao đằng lưỡi”
Cũng theo ghi lại và xác nhận của DĐDN, nếu là trái phiếu chào bán ra công chúng, thông thường, nhà đầu tư được tiếp cận các nội dung doanh nghiệp khá đầy đủ. Tuy nhiên, với trái phiếu chào bán riêng lẻ, “trà trộn” vào các gói mặt hàng ngân hàng và công ty chứng khoán cùng bán, có nhiều doanh nghiệp không hoàn toàn khấm khá. Thậm chí, có người có chuyên môn cho rằng đây là trường hợp mà bên bán đẩy người mua vào thế “nắm dao đằng lưỡi”.
Một người có chuyên môn nhận định, khi nhóm ngân hàng và bất động sản liên tục thay nhau dẫn đầu vị trí số 1 trên thị trường trái phiếu từ năm 2019 đến thời điểm hiện tại, có thể thấy sân chơi trái phiếu đang hiện hữu hiện tượng: Những doanh nghiệp nào “thiếu chuẩn” vay tín dụng ngân hàng, thì sẽ dồn sức vay qua phía trái phiếu. Cùng với đó, nhiều doanh nghiệp bất động sản còn đẩy rủi ro cho người đầu tư khi họ tham gia mua trái phiếu mà không có tài sản chắc chắn.
Rủi ro tín dụng/rủi ro vỡ nợ
Khi mua trái phiếu, cái mà người đầu tư đang thật sự mua là một tờ giấy chứng thực nợ. Hiểu một cách đơn giản, công ty phát hành trái phiếu phải hoàn trả nợ gốc cùng lãi suất theo thời gian. Nhiều nhà đầu tư không phát hiện ra rằng trái phiếu công ty không nên đảm bảo vô điều kiện bởi tín dụng của chủ đạo phủ mà phụ thuộc vào năng lực thanh toán nợ của công ty.
Nhà đầu tư phải cân nhắc khả năng vỡ nợ của doanh nghiệp phát hành và tính đến rủi ro này khi quyết định đầu tư. Để phân tích năng lực vỡ nợ, một vài nhà đo đạt và nhà đầu tư sẽ tính toán tỷ số khả năng thanh toán lãi vay (coverage ratio) trước khi bắt đầu đầu tư.
Cảm ơn bạn đã xem qua bài viết về rủi ro đầu tư trái phiếu ở trên đây, hy vọng những thông tin mình chia sẻ phần nào giúp đỡ bạn vượt qua những khó khăn và thắc mắc của bản thân nhé.
XEM THÊM Những sai lầm khi đầu tư chứng khoán mà bạn không thể lường trước được
Lộc Nguyên – Tổng hợp
(Tham khảo: saga, tapchitaichinh, …)
