Chứng khoán là một lĩnh vực giúp bạn làm giàu rất nhanh chóng nếu bạn hiểu biết rõ. Nhưng nó cũng tìm ẩn nhiều rủi ro nếu như bạn không có đầy đủ kiến thức. Nếu bạn là một người ham học hỏi với tiêu chí làm giàu thì hôm nay chungkhoan sẽ cùng bạn tìm hiểu chứng khoán phái sinh là gì nhé.
Chứng khoán phái sinh là gì ?
Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chủ đạo có giá trị phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở nhằm nhiều mục đích khác nhau như phân tán nguy cơ, bảo vệ lợi nhuận hoặc tạo lợi nhuận. Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh được chia thành 2 dạng chủ đạo là hàng hóa như thực phẩm/nông sản, năng lượng…hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất, …
Nói 1 cách dễ hiểu và trực quan hơn, tại thị trường Viet Nam, chứng khoán phái sinh là 1 mặt hàng cho phép bạn đặt cược vào cửa tăng hoặc giảm của thông số VN30. Nếu thông số VN30 điều chỉnh đúng như hy vọng, bạn có lời. Sản phẩm phái sinh này có tên chính xác là Hợp đồng tương lai chỉ số VN30.
XEM THÊM Chứng khoán là gì? Và những điều cần biết về thị trường chứng khoán
Chứng khoán phái sinh gồm có 4 loại chính
– Hợp đồng kỳ hạn: là một deal giữa hai bên tham gia để mua và bán một loại tài sản ở một thời điểm chắc chắn trong tương lai với mức giá được chọn lựa trước ngay ở thời điểm hiện tại.
– Hợp đồng tương lai: là hợp đồng kỳ hạn được chuẩn hóa, niêm yết và giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán.
– Hợp đồng quyền chọn: Người nắm giữ hợp đồng quyền chọn có quyền, nhưng không có nghĩa vụ, mua hoặc bán một loại tài sản cơ sở tại một thời điểm chắc chắn trong tương lai theo mức giá được xác định trước. Người bán hợp đồng có nghĩa vụ thực hiện giao dịch khi người nắm giữ hợp đồng chọn thực hiện quyền. Hợp đồng quyền chọn bao gồm quyền chọn mua và quyền chọn bán.
– Hợp đồng hoán đổi: Hợp đồng hoán đổi là một thỏa thuận giữa hai bên về việc hoán đổi các dòng tiền phát sinh từ các công cụ tài chủ đạo trong tương lai. Hợp đồng sẽ quy định rõ thời điểm hoán đổi dòng tiền và giải pháp tính toán cụ thể.
Trong số đó, hợp đồng tương lai sẽ là mặt hàng chứng khoán phái sinh đầu tiên được niêm yết và giao dịch trên thị trường nước ta, cụ thể là Hợp đồng tương lai trên chỉ số cổ phiếu (VN30 và HNX30) và Hợp đồng tương lai trên trái phiếu chính phủ (kỳ hạn 5 năm).
Hợp đồng tương lai (Future Contract) là gì?
Hợp đồng tương lai là thỏa thuận mua bán một loại tài sản cơ sở nhất định theo một mức giá chuyển giao (future price) tài sản đấy tại một thời điểm có hiệu lực trong tương lai và việc chuyển giao này được thực hiện theo các quy định của Sở giao dịch có tổ chức.
- Tài sản cơ sở có thể là: Ngũ cốc, thức ăn, năng lượng, kim loại, tiền tệ, chỉ số tài chính…
- Quy cách của hàng hóa giao dịch trong Hợp đồng tương lai được chuẩn hóa và được giao dịch tại các sàn tập trung.
Quay lại với chẳng hạn như ban đầu, về việc mua bán gạo. Hợp đồng 2 bên ký kết gọi là hợp đồng kỳ hạn (forward contract) khi khối lượng gạo, giá bán, thời gian giao hàng… tùy thuộc theo 2 bên thương lượng. Cả người mua và người bán đều phải đối mặt với nguy cơ hợp đồng không được thực hiện khi 1 trong 2 bên có thể hủy ngang hợp đồng.
Chiến lược đầu cơ, đòn bẩy lớn
Với việc chỉ cần bỏ ra 15% tỷ lệ ký quỹ ban đầu và dùng tới 85% tiền của tổ chức chứng khoán thì mức lời/lỗ của bạn có thể được đẩy lên cực kì cao (khoảng 6 lần). Thay vì bỏ 100 triệu của mình ra để mua các cổ phiếu trong VN30 thì bạn lại sử dụng số tiền đấy để mua hợp đồng tương lai.
Đây là chẳng hạn như điển hình của chiến lược đầu cơ. Cứ mỗi 1% tăng hoặc giảm của VN30, bạn sẽ lãi hoặc lỗ tương ứng xấp xỉ 7%. Cuối hàng ngày giao dịch bạn buộc phải duy trì phần trăm ký quỹ ít nhất của mình nếu như không muốn bị công ty chứng khoán bán tài sản (margin call). Đương nhiên với biến động mạnh như vậy thì bạn sẽ có những khả năng bị cháy tài khoản trước khi chỉ số VN30 kịp tăng trở lại.
Những rủi ro khi tham gia vào chứng khoán phái sinh?
“Lợi thế đòn bẩy được xem như con dao 2 lưỡi khi người đầu tư tham gia vào thị trường”
Khi giá hợp đồng tương lai biến động theo chiều hướng có lợi, người đầu tư sẽ ghi lại và xác nhận khoản tiền lãi lớn trên mức ký quỹ ban đầu. Khi giá hợp đồng tương lai biến động theo chiều hướng bất lợi, nhà đầu tư sẽ chịu khoản thiệt hại lớn trên account ký quỹ. Nếu giá trị ký quỹ xuống thấp hơn Mức ký quỹ kéo dài, nhà đầu tư sẽ phải bổ sung ký quỹ.
Nếu như không nộp bổ sung, người đầu tư buộc phải đóng 1 phần/toàn bộ vị thế đang nắm giữ bằng cách đặt lệnh đối ứng trên thị trường. Khi đóng được vị thế, người đầu tư vẫn phải thanh toán thiệt hại cho TTTTBT và doanh nghiệp chứng khoán nếu thành quả ký quỹ thiếu để chi trả.
Kết luận
Chứng khoán phái sinh là một sản phẩm nhiều ưu điểm tốt hơn so với cổ phiếu, trái phiếu, tuy nhiên nó cũng mang theo cấp độ nguy cơ cao, bạn có thể kiếm lời cực kỳ nhanh những cũng có thể mất số tiền đáng kể.
Cảm ơn bạn đã xem qua bài viết về chứng khoán phái sinh là gì ở trên đây, hy vọng những thông tin mình chia sẻ phần nào giúp đỡ bạn vượt qua những khó khăn và thắc mắc của bản thân nhé.
XEM THÊM Giao dịch ngoại hối là gì ? Cách giao dịch an toàn và hiệu quả
Lộc Nguyên – Tổng hợp
(Tham khảo: hsc, vndirect, …)
